Voor toepassing van zonnecollectoren bij woningen is sinds 2022 tot 50% extra subsidie beschikbaar. Gemeenten vragen ons soms of stimuleren van deze maatregel zinvol is. Het antwoord daarop ligt genuanceerd. Zonnecollectoren zijn bijvoorbeeld in combinatie met een lucht/water warmtepomp  niet de meest kosteneffectieve maatregel.

Zonnecollectoren zijn een goede investering als je wilt verduurzamen. Ze halen een hoger rendement dan zonnepanelen. Over een jaar gezien kan een zonnecollector per m2 minimaal 3 keer zo veel energie binnenhalen als een zonnepaneel. Een zonnecollector kan wel 70-80% van het zonlicht omzetten in warmte, terwijl een zonnepaneel niet veel hoger komt dan 22%. In de zomermaanden leveren zonnepanelen voldoende energie om bijvoorbeeld een lucht/water warmtepomp aan te sturen. Dan staat de zon immers hoog aan de hemel en heeft hij een betere instraling. Daarnaast schijnt de zon in de zomer nou eenmaal meer uren.

Lucht/water warmtepomp

In combinatie met een warmtepomp kan het rendement van zonnepanelen in vergelijking met de opbrengst van zonnecollectoren toch net even anders liggen. Een lucht/water warmtepomp haalt immers in de zomerperiode ook zijn hoogste rendement. De factor 3 die tussen het rendement van een zonnepaneel en dat van een zonnecollector zit wordt daarmee overbrugd, zeker als niet alle potentiële zonnewarmte wordt benut. In de zomer wordt immers vaak meer warmte opgewekt dan daadwerkelijk gebruikt. Soms is de boiler om 12.00 uur al voldoende warm en schakelt het zonneboilersysteem uit. De potentiële warmte wordt dan niet benut.

Overbodige opgewekte stroom van zonnepanelen gaat niet verloren en kan worden teruggeleverd. In verband met het verminderen van de mogelijkheden om te salderen moet je er echter wel rekening mee houden dat de teruggeleverde kWh’s in de toekomst minder opbrengen. Op het moment dat de hoogste opbrengst van een zonnecollector plaatsvindt – in de zomer -, gebruik je slechts een deel van de beschikbare warmte. Bovendien zijn veel mensen in die periode ook nog eens op vakantie. Als er geen mogelijkheden zijn om deze warmte op te slaan is de combinatie van een lucht/water warmtepomp met zonnepanelen op hetzelfde dakvlak efficiënter dan de combinatie met zonnecollectoren.

Opslag overbodige warmte

Opslag van de in de zomer overbodige warmte kan bijvoorbeeld in de bodembron van een bodemwarmtepomp. Bij toepassing van pvt-panelen, een combinatie van PV met een collector als bron voor de warmtepomp, is een (kleine) opslagmogelijkheid voor deze warmte ook aan te bevelen om het hele jaar rond efficiënt warmte te kunnen leveren. In deze beide gevallen kun je alsnog gebruikmaken van dit overschot aan warmte in de zomer. Ook wanneer je niet wilt dat de buitenunit van een warmtepomp enkele keren per dag geluid maakt, kun je kiezen voor een zonnecollector.

Heb je echter een lucht/water warmtepomp en zonnepanelen of ga je die aanschaffen, dan is de aanschaf van een zonnecollector niet rendabel. Zelfs niet wanneer de saldering wordt afgebouwd. Sterker nog: je kunt juist op het moment dat normaal de meeste stroom door de zonnepanelen wordt teruggeleverd warm tapwater produceren met de warmtepomp. Daarmee verlaag je de piek en ontlast je het elektriciteitsnet.